Thời kỳ trị vì cuối Vương_Diễn_(Tiền_Thục)

Trong nhiều năm, Vương Diễn quen thuộc với việc cùng Văn Tư điện đại học sĩ Hàn Chiêu (韓昭), Nội hoàng thành sứ Phan Tại Nghênh (潘在迎), Vũ dũng quân sứ Cố Tại Tuần (顧在珣) du yến, ngồi cùng cung nữ, ca xướng, hay nói chuyện cười. Do vậy mà Xu mật sứ Tống Quang Tự có thể đưa ra các quyết định quan trọng nhân danh Vương Diễn. Khi các đại thần khác thượng biểu thỉnh cầu Vương Kiến thay đổi hành vi, Vương Kiến không làm theo (song cũng không làm theo ý của Phan Tại Nghênh là trừng phạt họ). Gia vương Vương Tông Thọ (王宗壽) cũng lên tiếng khuyên bảo Vương Diễn, nói rằng xã tắc sẽ nguy khốn, song cũng không có kết quả.[11]

Năm 923, ở phía bắc, Hậu Đường tiêu diệt Hậu Lương, và khi Hậu Đường Trang Tông khiển sứ sang thông báo tin diệt Lương với Tiền Thục, nước Thục đều sợ hãi, song không có hành động nào. Khi một sao chổi (đương thời được xem là một điềm báo tai họa sắp xảy ra) xuất hiện và tư thiên giám nói rằng nước nhà có đại tai, Vương Diễn ra chiếu cho ngọc cục hóa thiết đạo trường để trừ họa, khi Hữu bổ khuyết Trương Vân (張雲) thượng sớ thỉnh rằng tốt hơn là nên thay đổi các chính sách nhằm xoa dịu bách tính, Vương Diễn tức giận và cho Trương Vân đi lưu đày, Trương Vân chết trên đường đi.[11]

Hậu Lương sau đó lên kế hoạch cho một chiến dịch thôn tính Tiền Thục, kế hoạch này được Kinh Nam[chú 5] tiết độ sứ Cao Quý Hưng khuyến khích.[11] Năm 924, Hậu Đường Trang Tông khiển Khách tỉnh sứ Lý Nghiêm (李嚴) đi sứ Tiền Thục, dò xét tình hình Tiền Thục. Trong lúc ở Tiền Thục, Lý Nghiêm xưng rằng Hậu Đường Trang Tông uy đức nhất thiên hạ, khi Hậu Lương Thái Tổ Chu Toàn Trung soán vị triều Đường thì chư hầu chưa từng cần vương. Các quan lại Tiền Thục, bao gồm Vương Tông Trù (王宗儔) liền lấy những lời này để quy kết Hậu Đường có ý xâm lược Tiền Thục, thỉnh trảm sứ giả, song Vương Diễn không nghe theo. Theo ý của Tông Quang Bảo (宋光葆), Vương Diễn bổ nhiệm Quang Bảo làm Vũ Đức[chú 6] tiết độ sứ, chuẩn bị binh mã nhằm đề phòng Hậu Đường xâm phạm.[12]

Lý Nghiêm trở về kinh thành Lạc Dương của Hậu Đường trong cùng năm, một phần trong các nhiệm vụ khi đi sứ là đổi ngựa Hậu Đường lấy đồ quý của Tiền Thục, song không thành công, do luật của Tiền Thục cấm vận chuyển đồ quý đến Hậu Đường, trừ các loại đồ quý chất lượng thấp được gọi là "nhập thảo vật" (入草物). Hậu Đường Trang Tông giận dữ nói: "Vương Diễn lẽ nào không phải là "nhập thảo chi nhân" ư?", Lý Nghiêm nhân cơ hội này tiếp tục nói với Hậu Đường Trang Tông rằng Vương Kiến không đích thân quản lý quốc sự, và Vương Tông Bật và Tống Quang Tự cùng các quan lại quyền lực khác đều hủ bại, do vậy có thể dễ dàng chinh phục được Tiền Thục.[12]

Vương Diễn không hẳn là không biết khả năng bị Hậu Đường tiến công, vào tháng 8 ÂL năm 924, ông bổ nhiệm Hữu định viễn quân sứ Vương Tông Ngạc (王宗鍔) làm Chiêu thảo mã bộ sứ, suất 21 đội quân đến đỗ trú ở Dương châu[chú 7], và bổ nhiệm Trưởng trực mã quân sứ Lâm Tư Ngạc làm (林思諤) làm Chiêu Vũ[chú 8] tiết độ sứ, sẵn sàng phòng bị Hậu Đường. Trong khi đó, Vương Tông Trù nhận thấy rằng Vương Diễn không có tài trị quốc, ông ta thảo luận với Vương Tông Bật về khả năng lật đổ Vương Diễn, song Vương Tông Bật do dự, Vương Tông Trù sau đó qua đời trong tức giận và lo sợ. Đồng thời, Vương Diễn cũng thể hiện sự xa lánh với các tướng lại khi bổ nhiệm thái giám Vương Thừa Hưu (王承休) chỉ huy Long Vũ quân tinh nhuệ. Cuối năm 924, tin rằng sẽ có hòa bình giữa Tiền Thục và Hậu Đường, Vương Diễn bắt đầu cắt giảm một số đội quân mà trước đây ông cho triển khai. Thêm vào đó, theo ý của Vương Thừa Hưu, ông bổ nhiệm Thừa Hưu làm Thiên Hùng[chú 9] tiết độ sứ, để Long Vũ quân làm nha binh của Vương Thừa Hưu. (Vương Thừa Hưu được Vương Diễn bằng lòng do kể với Vương Diễn rằng Tần châu có nhiều mỹ nữ, sau khi nhậm chức sẽ chọn để hiến cho Vương Diễn.) Vương Diễn cũng bổ nhiệm cữu phụ Từ Diên Quỳnh (徐延瓊) làm Kinh thành nội ngoại mã bộ đô chỉ huy sứ, thay thế nhiệm vụ của Vương Tông Bật, chống lại di huấn của Vương Kiến.[12]

Vào mùa thu năm 925, Hậu Đường tiến xa hơn trong việc chuẩn bị xâm chiếm Tiền Thục, Hậu Đường Trang Tông bổ nhiệm hoàng tử-Ngụy vương Lý Kế Ngập (李繼岌) làm Tây Xuyên tứ diện hành doanh đô thống, bổ nhiệm Quách Sùng Thao (郭崇韜) làm Đông bắc diện hành doanh đô chiêu thảo chế trí đẳng sứ, việc quân đều do Quách Sùng Thao nắm giữ.[12]

Vương Diễn không hay biết về cuộc xâm lược sắp diễn ra, ông vẫn vi hành khắp đất nước cùng Thái hậu và Thái phi, đến những nơi như Thanh Thành Sơn, Bành châu[chú 10], và Hán châu[chú 11]. Theo ý của Vương Thừa Hưu, Vương Kiến lên kế hoạch vi hành đến Tần châu, một phần vì muốn gặp mặt thê Nghiêm thị xinh đẹp của Vương Thừa Hưu- người mà ông từng có quan hệ. Bất chấp những lời can gián, ngay cả của Vương Tông Bật và thậm chí là Từ thái hậu, Vương Diễn vẫn du Tần châu.[12]

Khi Vương Diễn đến Hán châu, ông nhận được tin từ Vũ Hưng[chú 12] tiết độ sứ Vương Thừa Tiệp (王承捷) rằng Hậu Đường xâm phạm, song Vương Diễn lại cho rằng việc này là do quần thần đồng mưu hù dọa ông, do vậy không để ý đến. Tuy nhiên, khi ông tiến đến Lợi châu (利州)- thủ phủ của Chiêu Vũ, và gặp các bại binh chạy đến từ Vũ Hưng (lúc này Thừa Tiệp đã đầu hàng) thì ông mới tin rằng Hậu Đường xâm lược. Theo kiến nghị của Vương Tông Bật và Tống Quang Tự, ông ở tại Lợi châu và bổ nhiệm Tùy giá thanh đạo chỉ huy sứ Vương Tông Huân (王宗勳), Vương Tông Nghiễm (王宗儼), và kiêm Thị trung Vương Tông Dục (王宗昱) làm tam Chiêu thảo sứ, đem 3 vạn binh nghịch chiến. Tuy nhiên, quân Tiền Thục bị tiêu diệt bởi tướng tiên phong Lý Thiệu Sâm (李紹琛) của Hậu Đường. Hay tin chiến bại, Vương Diễn lo sợ và chạy về Thành Đô, để Vương Tông Bật trấn thủ Lợi châu; ông cũng lệnh cho Vương Tông Bật hành quyết Vương Tông Huân, Vương Tông Nghiễm và Vương Tông Dục. Trong khi đó, các tướng Tiền Thục khác lũ lượt đầu hàng hoặc chiến bại trước quân Hậu Đường, trong đó có Tống Quang Bảo và Vương Thừa Hưu.[12]

Khi Vương Tông Huân, Vương Tông Nghiễm và Vương Tông Dục rút về Lợi châu, Vương Tông Bật lại cho họ xem chiếu chỉ của Vương Diễn, cùng họ lên kế hoạch đầu hàng Hậu Đường.[12] Vương Tông Bật hành quân trở lại Thành Đô và chiếm giữ cung điện, quản thúc hoàng gia, trong đó có Vương Diễn và Từ thái hậu, thu giữ ngân khố. Vương Tông Bật viết thư cho Lý Kế Ngập và Quách Sùng Thao, đề nghị đầu hàng, và cũng viết một lá thư đề tên Vương Diễn để gửi cho Lý Nghiêm, nói rằng sẽ đầu hàng ngay khi Lý Nghiêm đến. Do đó, Lý Nghiêm đến Thành Đô, Vương Diễn gặp Lý Nghiêm và giao phó lại mẹ cùng hoàng hậu cho Lý Nghiêm. Vương Tông Bật nhân cơ hội này cũng tiến hành đại thành trừng các quan lại mà ông ta khinh miệt từ lâu, tuyên bố rằng mình cùng Vương Diễn từ lâu đã muốn đầu hàng song bị các quan lại này ngăn cản. Khi đại quân Hậu Đường dưới quyền Lý Kế Ngập đến Thành Đô, Vương Diễn chính thức đầu hàng.[3]